De twee bekendste symbolen zijn het kruis en de mol. Deze verhogen of verlagen de specifieke noot waar ze bij vermeld staan. Deze symbolen kunnen ook voorkomen in de voortekening van de partituur. In dat geval verhogen of verlagen ze élke noot doorheen de partituur die dezelfde notennaam heeft als het kruis of de mol. Wanneer je dus één kruis ziet staan, zal elke fa een halve toon hoger klinken. Zie je drie kruisen staan, zullen ook de do én de sol een halve toon hoger klinken. Daarom is het belangrijk om de volgorde van de kruisen en mollen goed te kennen, bijvoorbeeld aan de hand van de kwintencirkel.

Het kruis: verhoogt de noot met een halve toon

Het dubbelkruis: verhoogt de noot met een hele toon

De mol: verlaagt de noot met een halve toon

De dubbelmol: verlaagt de noot met een hele toon

Het herstellingsteken: maakt kruisen en mollen ongedaan.

Het herstellingsteken geldt niet enkel voor de noot waarbij ze vermeld staat, maar voor elke zelfde noot in de volledige maat. De andere tekens gelden voor één specifieke noot of voor het volledige stuk.

Daarnaast kan je ook in de situatie komen dat er een wijzigingsteken bij een noot staat (bijvoorbeeld een mol), als er al een ander teken in de voortekening staat (bijvoorbeeld een kruis). In dat geval heeft het wijzigingsteken bij de noot zelf (de mol) voorrang.

In bovenstaand voorbeeld komt het niet voor dat je een kruis zowel bij de noot als in de voortekening hebt, want dit zou geen nut hebben en zeker niet leiden tot een dubbelkruis. Je kan wel een dubbelkruis terugvinden bij de noot als er al een gewoon kruis in de voortekening staat.

Het kruis wordt wel eens verward met een 'hashtag'. Hieronder zie je wat het verschil is tussen beide:

Hoe lang elke noot wordt gespeeld of gezongen, zie je aan de vorm van de noot (of de rust). Lees hierover meer in onze blog over noten en rusten.