De kwintencirkel: van voortekening naar toonaard
Als je een muziekstuk ziet, is het natuurlijk belangrijk om te weten in welke toonaard het staat. Dit doe je aan de hand van de voortekening. Er zijn twee manieren om uit de voortekening de toonaard af te leiden: mét de kwintencirkel en zonder de kwintencirkel.
Toonaard vinden met kwintencirkel
De kwintencirkel is een schematische voorstelling van de verschillende noten in een octaaf, op basis van het aantal mollen en het aantal kruisen. De ideale manier dus om snel te zien welke toonaard hoort bij jouw voortekening.
In onze blog tonen we je hoe je zelf zo'n kwintencirkel tekent.
Zie je een voortekening met 4 kruisen, dan vertelt de kwintencirkel je dat het gaat om E majeur of C♯ mineur.
Toonaard vinden zonder kwintencirkel
Wie de toonaard van een stuk te weten wil komen zonder de kwintencirkel te moeten tekenen, heeft vast hulp aan deze snelle trucjes.
Geen voortekening
Is er geen voortekening, dan is het eenvoudig: je stuk staat in C majeur of A mineur, de standaard toonaarden van deze toonsoorten.
Dit zijn de enige twee toonaarden zonder voortekening.
Voortekening met kruisen
Heeft je voortekening kruisen, dan neem je de toonhoogte waarop het laatste kruis is getekend en voeg je daar een halve toon aan toe. Zo krijg je de majeur toonaard.
Bijvoorbeeld: als er één kruis getekend staat, is dat F♯. Door een halve toon toe te voegen kom je op G.
Voortekening met mollen
Staan er mollen in de voortekening, dan is de toonaard dezelfde als de toonhoogte van de voorlaatste mol.
Bijvoorbeeld: als er twee mollen getekend staan, is de voorlaatste een B♭. Dit is de toonaard van het stuk.
Is er slechts één mol? Dan kan je uiteraard niet de voorlaatste mol nemen. Je stuk staat dan in F. Deze laatste is de enige zonder trucje en zal je dus gewoon uit je hoofd moeten leren.
Mineur toonaarden
Staat je stuk in mineur en wil je deze trucjes alsnog kunnen gebruiken? Trek dan anderhalve toon af van de majeur toonaard om de mineur toonaard te weten te komen. Waarom drie halve tonen? Dit is het interval tussen C (de standaard toonaard in majeur) en Am (de standaard tonaard in mineur).
Let wel op dat dit een terts moet zijn en je dus 3 verschillende letternamen nodig hebt in zo'n terts.
Bijvoorbeeld: De mineur tonaard van A is niet G♭m, maar F♯m.
Als je hier G♭m zou nemen, zou de terts maar uit twee noten bestaan (A en G). Door F♯m te gebruiken, bestaat de terts uit drie noten (A, G en F).
Toonladders
Als je de volledige toonladder wil zien op basis van de voortekening of de toonaard, kan je op onze website een handig overzicht downloaden.
Andy Sergeant
Als ervaren muzikant en leerkracht muziek helpt Andy je op een ontspannen manier om jouw muzikale ambities achterna te gaan.
Bij Coach My Band kiezen we voor coachings met veel boem boem en weinig bla bla. Daarom vind je alle bla bla gratis op onze website, zodat we tijdens de sessies kunnen focussen op ‘doen’, want daar draait het allemaal om in de muziek.
Andere blogs
- Zo teken je een kwintencirkel
- Zo zit dat:Volgorde van kruisen en mollen
- Intervallen: groot en klein … of rein